Johannes Buridanus, Quaestiones super X libros «Ethicorum»
 Paris 1513 (Unver. Nachdr. Frankfurt a/M., Minerva 1968)

Super primum

1)U. de virtutibus sit scientia

2)U. moralis scientia que de se virtutibus intromittit sit pratica vel speculativa

3)Quid sit subiectum in morali scientia

4)U. bonum est quod omnia appetunt

5)U. omnes actus humani ordinentur ad unum ultimum finem

6)U. propria intentio politice sit de summo hominis bono

7)U. scientia moralis sit utilis iuvenibus et passionum secutoribus

8)U. felicitas consistit in bonis exterioribus

9)U. felicitas consistit in voluptatibus seu in aliquo bono corporis

10)U. felicitas in virtute consistat an in operatione virtutis

11)U. veritas sit amicitie preferenda

12)U. felicitas consistit in aliquo bono separato

13)U. perfectius sive melius sit quod est eligibile propter se tantum eo quod est eligibile propter se et propter alterum

14)U. felicitas sit quid per se sufficientissimum

15)U. multorum delectationes sint ad invicem contrarie

16)U. ad felicitatem requiratur usus virtutis et delectatio et bonorum exteriorum abundantia et bona corporis dispositio

17)U. felicitas hominibus adveniat secundum fortunam vel secundum causam divinam vel humanam

18)U. homo possit dici vere felix in hac vita

19)U. virtutes sint permanentiores disciplinis

20)U. felicitas sit de numero honorabilium vel laudabilium

21)U. pars anime sensitiva adversetur rationi

22)U. virtutes morales sint in appetitu sensitivo subiective vel in voluntate

Super secundum

1)U. virtutes morales insint vel infiant nobis a natura

2)U. aliquid natura existentium aliter assuescat

3)U. virtutes generantur in nobis ex operationibus

4)U. virtus generetur ex operibus secundum rectam rationem commensurantis

5)U. operationes precedentes virtutes et sequentes sint eiusdem speciei

6)U. absque operationibus exterioribus possit in nobis virtus generari

7)U. ex unica operatione possit generari virtus

8)U. virtus potest augeri vel minui

9)U. omnis virtus moralis sit circa delectationes et tristitias

10)U. virtutes morales sint impassibilitates, hoc est utrum excludunt passiones

11)U. sit bona divisio eligibilis in bonum conferens et delectabile et fugibilis in malum nocivum et triste

12)U. difficilius sit pugnare voluptati quam ire

13)U. circa difficilius fiant semper ars et virtus

14)U. virtus sit habitus

15)U. virtus consistat in medio

16)U. virtus consistat in medio secundum rem vel in medio ad nos

17)U. vicia extrema plus opponantur ad invicem quam ipsi virtuti

18)U. documenta Aristotelis ad inveniendum medium virtutis sint bona et recta

Super tertium

1)U. sit possibile quod voluntas ceteris omnibus eodem modo se habentibus determinetur aliquando ad unum oppositorum aliquando ad aliud

2)U. voluntas sit activa illorum actuum oppositorum in quorum utrumque ipsa potest libere ceteris eodem modo se habentibus iuxta determinata in alia questione

3)U. actum volendi aut nolendi precedat in ipsa voluntate aliquis alter actus aut alia quecumque dispositio mediante qua actus volendi fiat in ipsa voluntate

4)U. propositis duobus bonis per rationem maiori bono et minori bono incompossibilibus voluntas dimisso maiori bono possit velle minus bonum

5)U. voluntas possit velle contra vel preter iudicium rationis

6)U. voluntas moveat alias potentias anime

7)U. omnes nostre operationes violente sint involontarie

8)U. operationes que propter metum fiunt, scilicet quod alias non fierent, sint involuntarie, ut in tempestatibus maris si merces eiciantur

9)U. operationes anime que fiunt per ignorantiam sint involuntarie

10)U. operationes que propter iram vel concupiscientiam fiunt sint involuntarie

11)U. homo possit peccare moraliter illo tempore quo non potest uti ratione

12)U. operatio humana sit bona vel mala ex circumstantiis

13)U. electio sit ipsius finis vel solum eorum que ad finem

14)U. consiliabile et eligibile sint idem

15)U. consilium sit questio resolutoria

16)U. fortitudo sit virtus moralis

17)U. fortitudo sit una virtus

18)U. fortis aliquando magis debeat eligere mori quam fugere ubi per fugam salvaretur

19)U. fortitudo sit virtus cardinalis

20)U. fortitudo sit solum circa pericula mortis que in bello fiunt

21)U. fortitudo sit medietas circa timores et audacias

22)U. in aggrediendo sit principalior actus fortitudinis quam in expectando vel e contra

23)U. inter quinque similitudinarias fortitudines fortitudo politica magis assimiletur vere fortitudini

24)U. fortis in omni actu fortitudinis delectetur

25)U. temperantia sit virtus moralis

26)U. insensibilitas sit vitium

27)U. temperantia sit circa delectationes tactus et gustus solum

28)U. temperantia sit una virtus secundum speciem

29)U. in concupiscientiis naturalibus possit esse peccatum

30)U. virginitas sit virtus vel vitium

31)U. intemperantia sit vitium peius timiditate

Super quartum

1)U. liberalitas sit virtus moralis

2)U. dare et accipere, consumere et custodire sint actus liberalitatiis

3)U. prodigalitas sit vitium liberalitati oppositum

4)U. illiberalitas sit vitium liberalitati oppositum

5)U. illiberalitas sit maius vitium prodigalitate

6)U. usura sit per se prava, etiam si non esset prohibita

7)U. magnificientia sit virtus moralis

8)U. parvificientia et banausia sint vitia

9)U. melius sit honorari quam honorare

10)U. secundum magnimitatem honores sunt magis appetendi an contemnendi, sive u. magnanimus magis appetat honores quam contemnat

11)U. magnanimitas sit virtus moralis

12)U. pusillanimitas sit vitium peius quam kaymotes

13)U. phylotimia sit virtus distincta a magnanimitate

14)U. mansuetudo sit virtus moralis

15)U. ille mansuetus qui est naturaliter inclinatus ad iracundiam sit melior illo mansueto qui est naturaliter inclinatus ad irrascibilitatem

16)U. affabilitas quam Aristoteles amicitiam vocat sit virtus moralis

17)U. veritas sit virtus moralis

18)U. in omni mendacio sit peccatum aut non

19)U. eutrapelia sit virtus moralis

20)U. virtuosi sit aliquando verecundari

Super quintum

1)U. iustitia sit moderativa passionum

2)U. Aristoteles bene describat iustitiam dicens quod iustitia est habitus a quo operativi iustorum sunt et a quo operantur iusta et volunt iusta

3)U. habitus sit contrariorum vel unus tantum

4)U. legalis iustitia sit una virtus specifice distincta a singulis virtutibus videlicet a temperantia, a fortitudine a liberalitate etc.

5)U. preter legalem iustitiam necesse sit ponere aliam iustitiam particularem

6)U. iustitia sit preclarissima virtutum et maxime perfecta virtus

7)U. iustitia distributiva et iustitia commutativa sint diverse species sub iustitia particulari

8)U. iustitia particularis sumat unitatem et distinctionem ab aliis virtutibus ex unitate et distinctione obiecti exterioris vel operationis vel passionis

9)U. moechans propter lucrum sit avarus sive iustus magis quam luxuriosus

10)U. iustum sit medium danni et lucri

11)U. eodem modo sit sumendum medium in iustitia distributiva et in iustitia commutativa

12)U. operatio iusta sit medium inter iniustum facere et iniustum pati

13)U. iustitia sit medium duarum malitiarum extremarum

14)U. iustum sit idem et quod equale contra passum

15)U. omnia commutabilia sint eadem mensura commensurabilia

16)U. indigentia humana sit mensura commutabilium

17)U. numisma sit necessarium ad mensurandum commutabilia

18)U. ius politicum sit aliud a iure dominativo paterno vel uxorio

19)U. sit aliquod iustum naturale

20)U. iustum politicum bene dividatur in iustum naturale et iustum legale

21)U. nocumentum bene dividitur in nocumentum ex ignorantia et nocumentum ex passione et nocumentum ex electione

22)U. omnis iniustificans sit iniustus

23)U. aliquis patitur iniustum volens

24)U. iudex corruptus ferens iniustam sententiam pro parte corrumpente gravius delinquat quam pars corrumpens

25)U. difficilius sit esse iustum quam bonum medicum

26)U. epyekeia sit virtus moralis

27)U. epykeia sit directio iuris naturalis aut solum iuris legalis

28)U. contingat sibi ipsi iniustum facere

29)U. iniustum facere sit peius quam iniustum pati

Super sextum

1)U. virtutes humane bene dividantur in morales et intellectuales

2)U. medium virtutis sit illud signum ad quod respiciens habens rationem intendit et remittit in opere morali

3)U. potentie anime sint ab anima realiter distincte

4)U. scientificum quo anima speculatur necessaria et ratiocinativum quo ipsa ratiocinatur circa contingentia sint diverse potentie seu diverse partes anime

5)U. intellectus practicus determinetur ad unum per rectitudinem appetitus

6)U. omne scibile sit eternum

7)U. actio et factio contra invicem distinguantur

8)U. ars sit virtus

9)U. prudentia sit virtus intellectualis

10)U. prudentia sit ad omni arte distincta

11)U. intellectus sit virtus

12)U. sapientia sit intellectus et scientia

13)U. prudentia sit una tantum circa obiecta omnium virtutum moralium

14)U. prudentia monastica et prudentia civilis et prudentia economica sint idem habitus aut diversi

15)U. prudentia politica et prudentia legisposita sint idem habitus

16)U. prudentia sit circa singularia

17)U. prudentia sit idem habitus cum scientia morali tradita in libro ethicorum, politicorum et economicorum et etiam in libris legum et decretorum

18)U. eubulia, synesis et gnome sint virtutes ab invicem et a prudentia distincte

19)U. virtus moralis faciat intentionem rectam prudentia que ad hanc; hoc est dictu: u. per virtutem moralem habeamus rectam estimationem de fine in ipsis agibilibus et per prudentiam de ordinatis ad finem, sic enim exponendus est titulus questionis quia intendere significat in aliquid tendere; tendere autem scilicet in fine principaliter et non in alia nisi propter finem

20)U. virtus moralis possit nobis acquiri sine prudentia

21)U. virtutes morales sint necessario connexe ad invicem

22)U. sapientia sit virtus melior quam prudentia

Super septimum

1)U. virtus heroica et bestialitas sint possibiles homini

2)U. virtus heroica sit in appetitus sensitivo

3)U. continentia sit in voluntate subiective vel in appetitu sensitivo

4)U. mulieres vel bestie vel homines bestiales debeant aliquando dici continentes aut incontinentes

5)U. continentia debeat dici virtus

6)U. de aliquo operabili possint haberi simul contraria iudicia

7)U. incontinens sciat quando prave agit

8)U . voluntas necessario feratur in id quod per rationem practicam conclusum est

9)U. appetitus sensitivus potest movere voluntatem

10)U. materia propria seu obiectum proprium continentie et incontinentie sint delectationes tactus et gustus

11)U. incontinentia ire sit minus turpis quam incontinentia concupiscientie

12)U. intemperantia sit peior quam bestialitas

13)U. continentia sit habitus melior quam perseverantia

14)U. intemperantia sit peior quam incontinentia

15)U. immansivi opinionibus propriis sint vituberabiles

16)U. electio concors rationi erranti sit bona vel illa que a ratione errante discordat

17)U. incontinens per naturam sit deterior incontinente per assuetudinem

18)U. ad istum septimum librum ethicorum pertineat determinare de delectatione

19)U. omnes delectationes sint bone vel omnes male vel alique bone et alique male

20)U. omnis tristitia sit mala

21)U. delectationes sensuales sint meliores intellectualibus

22)U. delectationes intellectuales habeant tristitias sibi contrarias

23)U. tristitia sit magis fugienda quam delectatio appetenda

24)U. delectatio sit motus

25)U. delectatio sit generatio

26)U. delectatio perficit operationem

27)U. delectatio in opere unius virtutis vel potentie impediat delectationem in opere alterius

28)U. principali intentione delectatio sit propter operationem vel operatio propter delectationem

29)U. amor sive dilectio et delectatio sint idem realiter

30)U. delectatio sit qualitas

Super octavum

1)U. ad istam scientiam ethicorum pertinet determinare de amicitia

2)U. amicitia sit virtus

3)U. amicitia sit virtus distincta a iustitia et aliis virtutibus moralibus de quibus Aristoteles determinavit in tertio, quarto et quinto

4)U. amicitia bene dividitur in amicitiam propter bonum, id est propter honestum, et amicitiam propter delectabile, et amicitiam propter utile

5)U. inter solos bonos possibile sit fieri amicitia

6)U. similitudo sit causa amicitie vel dissimilitudo

7)U. vera amicitia, scilicet amicitia propter honestum, sit intrasmutabilis

8)U. amicitia propter delectabile magis sive verius dicatur amicitia quam amicitia propter utile

9)U. possibile est eundem esse amicum pluribus secundum veram et perfectam amicitiam

10)U. faciendum est plures amicos propter utile vel propter delectabile

11)U. sit alia species amicitie patris ad filium et econtra, et viri ad uxorem et econtra, et principantis ad subditum et econtra

12)U. amicus debet velle amico maxima bona

13)U. amare sit melius quam amari

14)U. amor regis ad subditos sit in superabundantia beneficii

15)U. amicitia locum habet inter principantem et servum

16)U. pater magis amat filium quam econtra

17)U. matres magis amant filios quam patres

18)U. viri ad uxorem sit amicitia secundum naturam

19)U. in amicitia propter utile solum vel maxime fiant accusationes et querele

20)U. omni benefactori sit retribuendum

21)U. in amicitia inequalium sit plus tribuendum et retribuendum maiori et minus minori

22)U. patri potest fieri condigna retributio

23)U. patri liceat filium abnegare filio vero patrem nequaquam

Super nonum

1)U. retributio mensuranda sit secundum estimationem dantis primum beneficium vel retribuentis

2)U. oporteat patri magi obedire quam alicui alteri

3)U. oportet magis subvenire patri quam alicui alteri

4)U. homo debeat se habere ad amicum quemadmodum ad se ipsum

5)U. benivolentia sit virtus et idem queri potest de concordia et de beneficientia

6)U. benefactores debeant magis amare beneficiatos quam econtra

7)U. homo debeat maxime amare se ipsum

8)U. felix indigeat amicis

9)U. magis sit opus amicis in bonis fortunis vel in malis

10)U. amico in tristitia existenti sit delectabilis presentia amici

11)U. amicis sit delectabilissimum convivere

Super decimum

1)In quo actu consistit humana felicitas

2)U. anima producat in se actum volendi liberius quam actum intelligendi

3)U. sit ergo tertia questio solum de productione actus volendi, an scilicet illum actum anima producat liberius ea ratione qua dicitur intellectus quam ea ratione qua dicitur voluntas

4)In quo actu consistit humana felicitas

5)U. humana felicitas sic consistat in actu intellectus vel in actu voluntatis