precedente successiva

APPENDICE II
 

Inventario 1447  # 1-47

Inventarium omnium bonorum mobilium
ecclesie Sancti Romani de Luca
4
Lucca aprile-maggio 1447

ASL, Notarile (Giovanni di Bartolomeo Nocchi) n° 591, ff. 78r-86r. Numerazione seriale introdotta dall’editore.
La sezione libraria, ff. 82r-84v, già pubblicata da D. Corsi, La biblioteca dei frati domenicani di S. Romano di Lucca nel sec. XV, AA. VV., Miscellanea di scritti vari in memoria di A. Gallo, Firenze 1956, 300-06.
Di precedenti inventari si dà notizia sotto i nn. 363, 364.

|78r| Iesus Christus. In nomine Patris et Filii et Spiritus sancti ac individue Trinitatis, amen. Hoc est inventarium5 omnium bonorum mobilium ecclesie Sancti Romani de Luca necnon conventus eiusdem, repertorum et ibidem existentium, scriptum in presentia reverendi in Christo patris magistri Pauli de <Urbeveteri>6, tunc temporis prioris ecclesie et conventus predicti, necnon in presentia fratrum Ugolini de Luca7 et Pieri olim Venture de Luca8 fratrum dicti conventus, ceptum die xxviij mensis aprilis et finitum de mense maii presentis anni Mccccxlvij per me Iohannem Nocchi notarium infrascriptum.

Et sunt hec videlicet et primo:

 1.         Una crux argentea aureata cum figuris crucifixi, sancti Iohannis, sancte Marie Magdalene et Dei patris de supra; ab alio latere cum figuris sancti Dominici, sancti Pietri9 Martiris, sancti Thome de Aquino et sancte Caterine de Senis10 cum smaltis et bottonis ponderis lib(rarum)11 septem et unciarum vij simul integra.

2.         Unum thurribulum12 novum argenteum cum catenis fulcitum ponderis librarum quatuor et unciarum quinque.

3.          Unum aliud thurribulum argenteum vetus cum catenis fulcitum et cum una navicula argentea super qua sunt due figure smaltate, videlicet sancti Dominici et beati Petri Martiris, ponderis librarum quatuor.

4.          Una †13 parva argentea aureata cum crucifixo et cum figura sancti Georgii a parte sinistra et alia figura cuiusdam episcopi a latere dextro et duabus figuris parvis sub pedibus crucifixi cum uno bottone grosso in calce dicte † unciarum quinque.

5.          Unum tabernaculum14 argenteum aureatum sancti Petri Martiris cum cristallo in qua sunt certe reliquie sancti Petri Martiris cum florionibus circumcirca iuxta dictam cristallum15 ponderis librarum iij ½ simul.

6.          Unum tabernaculum argenteum aureatum sancti Romani in quo est pars brachii sancti Romani in cuius pedestallo continetur litera qualiter frater Guaspar16 fecit ipsum fabricare et est ponderis libre j ½ sic simul.

7.         Unus calix magnus argenteus aureatus cum sex smaltis in pede in quo descriptum est «Bart(olome)o Stefani17 da Lucca mi fece 1441», cum patena magna argentea aureata smaltata cum figura maiestatis Christi ponderis librarum 4 et unciarum quatuor sic simul.

8.         Unus calix argenteus aureatus cum patena cum octo angulis, in qua patena sunt octo prout foliamina cum pedestallo sgraffiato more antiquo ponderis libre unius simul.

9.          Unus calix argenteus cum patena argentea aureata, aureatus cum smaltis sex, in uno quorum est piscis dalfini cum pede sgraffiato more antiquo ponderis libre unius et unciarum septem.

10.     |78v| Unus calix argenteus aureatus cum patena suprascripto modo, cum sex smaltis, in quo est quidam leo niger in campo albo et in alio sunt tres roze18 albe in campo rubeo ponderis libre unius simul.

11.      Unus calix cum coppa solum argentea aureata de ramine et patena de ramine aureata cum sex smaltis in pede cum figuris sanctorum, in quo sunt arma filii del Vogla19 et super patena est figura crucifixi smaltati ponderis librarum duarum et unciarum septem.

12.      Unus calix modo antedicto et patena ponderis libre unius et unciarum trium cum sex smaltis, in uno quorum est crucifixus et in aliis figure quorundam sanctorum.

13.      Unus calix dicto modo libre unius et unciarum octo cum patena cum smaltis sex in quibus sunt figure quorundam sanctorum et in medio mele est figura pietatis.

14.      Unus calix cum patena dicto modo cum seraphinis circumcirca cum sex smaltis et in medio mele est figura pietatis ponderis libre j et unciarum xj.

15.      Una pax argentea aureata cum figura Anumptiate intra cristallum ponderis unciarum trium.

16.      Una † argentea aureata in qua sunt plures reliquie sanctorum et precipue est de ligno † cum quibusdam literis in pede † ponderis libre unius et unciarum novem.

17.      Unum tabernaculum parvum de cristallo cum pede argenteo aureato in quo solebant esse alique reliquie sancti Bartholomei.

18.      Unum pasturale de ottone aureatum partim, cum smaltis sex cum figura maiestatis ab una parte et ab alia cum figura virginis Marie, cum caligis et sotularibus cuiusdam episcopi cum arce in tribus petiis.

19.      Sex candelabra parva de ottone aureata smaltata.

20.      Unus agnusdei cum cruce argentea cum corda rubea.

21.      Unum fermaglum argenteum cum bottoncinis argenteis.

22.      Unum fermaglum de ottone aureato cum cristallo.

23.      Unum fermaglum de ottone aureato cum cristallo20.

24.      Duo bottoni de cristallo magni et longi.

25.      Due spille de ottone longe cum quibusdam lapidibus vitreis.

26.      Una fibbiatura de ottone aureato cum lapidibus vitreis grossis pro pieviali.

27.      Tres cruces lignee cum figura crucifixi, quarum una est cum vitreis.

28.      Una tabula pacis in qua sculpta est figura pietatis21 aureata circumcirca.

29.      Una campanella metalli que pulsatur quando portatur corpus Christi.

30.      |79r| xxiiij burse ad corporalia de serico partim, et partim quodammodo consumpte cum diversis foliis et raccamis22.

31.      xiiij corporalia.

32.      Una benda serici cum novem frigiis23 raccamatis et foliatis ad aurum pro cruce cum fodora alba et frangiata circumcirca.

33.      Una benda serici aureati pro cruce cum frangis rubeis circumcirca.

34.      Tres bende nigre pro cruce quasi consumpte frangiate circumcirca.

35.      Unus bambinus.

36.      Una vestis pro bambino de drappo azurro cum frappis rubeis.

37.      Una vestis pro bambino de drappo rubeo cum foliis viridibus de serico et auro et quibusdam foliis albis.

38.      Una vestis pro bambino de taffetta celesti cum frappis rubeis.

39.      Una ghirlanda pro bambino fulcita perlulis circumquaque cum quibusdam floribus smaltatis.

40.      Una girlanda pro bambino de serico cum perlis quatuor a parte anteriori rubea.

41.      Unum paramentum pro pulpito de taffetta album ab una parte, ab alia viride cum frangis viridibus.

42.      Unum paramentum pro pulpito de serico rubeum cum pavonibus et liliis et cum aliis floribus cum frigio virgulato viridi cum panno in medio rubeo in quo sunt plures columbe argentee.

43.      Unum paramentum pro pulpito nigrum de serico cum cruce rubea in medio.

44.      Unum paramentum pro pulpito de serico coloris crocei cum listis albis cum frangiis circumcirca.

45.      Duo velamina eiusdem latitudinis24 virgata plurium colorum de serico, quorum alterum est b(rachii)25 unius cum dimidio vel circa, et alterum b(rachiorum) iiij.

46.      Unum velamen de bombice cum listis aureis a capite et in pede.

47.      Unum velamen de sirico latum cum quadam lista larga aurea in medio et quibusdam listis parvis a capitibus dicti velaminis b(rachiorum) ij vel circa.

4 Per più antichi inventari librari vedi F. V. Di Poggio, Notizie della libreria de’ Padri Domenicani di S. Romano di Lucca, Lucca 1792, 5-19 (a. 1278), 20-21 (a. 1263).

5 Testi affini in latino e volgare lucchese in P. Guidi - E. Pellegrinetti, Inventari del vescovato della cattedrale e di altre chiese di Lucca, Città del Vaticano (Studi e testi 34) 1921, 213-77 (XV sec.), per utili controlli linguistici su un lessico a prevalente impasto volgare. Da integrare con A. Castellani, Saggi di linguistica e filologia italiana e romanza, Roma 1980, I, 283-326 (Pisano e lucchese).

6 Tra <  > spazio lasciato in bianco. Si tratta del priore Paolo di Tommaso da Orvieto OP. Verde-Corsi 8, 150-51, 383b.

7Ugolino di Guido da Lucca OP. Verde-Corsi 625a.

Piero di Ventura da Lucca OP. Verde-Corsi 615a. BL, S. Marco 866, f. 51v (12.VII.1451) priore di Sarzana.

«Pietri» con dittongazione volgare.

10 Formalmente canonizzata nel 1461; mentre al catalogo dei santi OP canonizzati si aggiungerà nel 1455 Vincenzo Ferrer OP.

11 1 libbra = gr. 339, 5; 1 oncia (dodicesima parte della libbra) = gr. 28, 29; secondo i valori prevalenti nelle città toscane del tempo.

12 La geminazione della r potrebb’essere una ricaduta dal vernacolare «terribile», che negl’inventari lucchesi traduce sistematicamente «thuribulum».

13 Intendi «crux», qui e più volte in seguito.

14 tabernaculum corr. ex thurribulum 

15 Qui due volte con trattamento al genere femminile.

16 Gaspare di Giunta Bardigli OP, nelle liste capitolari del convento lucchese 1394-1427. Verde-Corsi 594b.

17 Stefani add. marg. sin.

18 Nei testi volgari pisani e lucchesi i grafemi z/zz («roza») rappresentano il suono della sibilante sonora. Sottto la penna del nostro notaio, mentre la r iniziale prende le forme simili alla nostra z di stampa, la z è sempre scritta verticalizzata e prolungata sotto rigo con rientro verso sinistra, quasi un 3 che prolungasse in basso l’occhiello inferiore.

19 Con valore palatale “Voglia” (qui antroponimo), come sotto per «fermaglum» ecc.

20 Data la natura del documento, è difficile decidere, a proposito di queste due ultime entrate, se siamo di fronte a iterazione di copia o a due esemplari d’uno stesso manufatto.

21 pietatis: crucifixi praem. et del.

22 Volgarismo per «ricami»; più oltre e ripetutamente «racc(h)amati» = ricamati.

23 Intendi il volgare «fregio».

24 latitudinis: s latid praem. et del.

25 1 braccio = cm 58, 36.

precedente successiva