precedente successiva

  24 luglio 1312 Ricovero di Iacopino da Guardavalle (Siena)

«Cum Iohannes filius condam Lapi Barduccii populi Sancti Michaelis Bertelde de Florentia, nunc autem frater Iohannes Barduccii vocatur ord. fratrum Predicatorum, vendiderit iure proprio Bartolo filio Iohannis Bartoli quandam petiam terram... pro pretio 112 flor(inorum)..., et promisit predictus Bartolus emptor predicto Iohanni venditori... predictam terram revendere et tradere predicto pretio infra duos annos..., predictus Bartolus filius Iohannis Bartoli... vendidit...  fr. Iohanni de Ultra Arnum filio olim Falchi ord. fratrum Predicatorum de Florentia ementi... de mandato voluntate et assensu predicti fr. Iohannis Barduccii  ex licentia et de licentia fr. Recuperi tunc prioris ipsorum fratrum et conventus florentini, predictam petiam terre aratorie, executorio nomine Falcuccii germani predicti fr. Iohannis de Ultra Arnum, cuius testamenti predictus fr. Iohannes est relictus executor et etiam sindacario nomine pro conventu,... pro pretio 112 aurorum… - Actum Florentie in populo Sancte Lucie de Humiliatis, presentibus testibus... fratribus Latino, Aliotto, Burgense converso et Iohanne Barducci ord. fratrum Predicatorum» (ASF, SMN 17.VIII.1310, quarta pergamena del rotolo)

Altra transazione, medesimo giorno e luogo: donna Dina, vedova di Lapo di Barduccio, vende altro terreno a fr. Giovanni d’Oltrarno in esecuzione del testamento di Falcuccio suo fratello germano. «Que omnia et singula suprascripta fecit composuit tractavit et ordinavit dictus fr. Iohannes de consensu et licentia fr. Recuperi Senensis ord. fratrum Predicatorum tunc sui prioris et conventus florentini dictorum fratrum. -  Ego fr. Finus ord. fratrum Predicatorum, condam Baldi de Barberino, imperiali autoritate notarius, predicta omnia coram me acta, de consensu et volutate prioris tunc dictorum fratrum et mei, rogatus publice scripsi et publicavi» (ASF, SMN 17.VIII.1310, quarta pergamena del rotolo).

Fr. Giovanni di Lapo dei Barducci, originario di Campi Bisenzio, del pp fiorentino San Michele Bertelde, OP 1310, † Prato 1333: Cr SMN n° 271.

Fr. Fino di Baldo da Barberino, notaio, OP 1300,  1333: Cr SMN n° 269.

Per il priore fr. Ricovero vedi SOPMÆ IV, 257-58.

agosto 1315 Tramo dei Monaldeschi da Orvieto

CP Arezzo agosto 1315: «Facimus predicatores generales: fratres Tramum Urbevetanum priorem Florentinum...» (ACP 198/13-14). Il CP 1315 era stato convocato per la festa di san Domenico, allora celebrata il 5 agosto (ACP 193/3-5); nella lista delle assoluzioni dei priori è assente quello fiorentino (ACP 195-96).

1 luglio 1316 Tramo dei Monaldeschi

SMN 1.VII.1316: «Fr. Tramus de Monaldeschis de Urbeveteri prior florentinus» dà licenza a fr. Caro di messer Iacopo di Belloccio d’eseguire volontà testamentaria della fu donna Letizia, madre del mdesimo fr. Caro (ASF, NA 3142 (già B 2128), ff. 21v-22v).

Il testamento di donna Letizia in ASF, NA 3142, f. 11r-v (22.IV.1316), e in ASF, SMN  22.IV.1316, qui con giunta dell’esecuzione testamentaria del 1.VII.1316.

16 luglio 1316 Tramo dei Monaldeschi

Il priore fr. Tramo dei Monaldeschi e frati capitolari di SMN danno licenza a fr. Giovanni del fu Adimari di Rota dei Becchenugi di riscuotere da eredità paterna; «et specialiter ad accusandum et denuntiandum dominam Ravennam, que domina Venna vocatur, filiam condam magistri Rinaldi Leggerii populi SMN..., maxime de iniuria violentia et turbatione per dictam dominam Ravennam... commissis contra dictum capitulum et conventum in bonis et de bonis devolutis» al convento in quanto beni ereditari spettanti al detto fr. Giovanni, siti nel popolo SMN e altrove (ASF, NA 3142, ff. 23v-24v).

«Fr. Tramus domini Corradi de Monaldensibus dum esset in sua iuventute lector urbevetanus, fuit primo factus prior florentinus et postmodum prior urbevetanus et perusinus» (Cr Ov ed. 123). Il padre di fr. Tramo, messer Corrado, era stato difensore e capitano di Firenze durante la podesteria d’Ugolino da Correggio (ASF, NA 2963 (già B 1949), f. 24r: 19.XI.1299). Orvieto 3.III.1307: «Nobiles viri et potentes silicet Mannus et ser Citta, filii condam d. Corradi d. Hermanni de Monaldensibus, pro se et Berardo eorum fratre et Vannutio filio Petri d. Aldrebandutii,... ex succexione d. Oduline, matris predictorum Manni, Berardi et Citte, et d. Ranaldesce matris ipsius Vannutii, que fuerunt filie nobilis viri d. Berardi condam d. Petti Ranaldi» (APR, Dipl. 3.III.1307).

CP Perugia 1316: tra i priori assolti anche quello fiorentino; si stabilisce inoltre che i priori assolti non siano rieletti al medesimo ufficio nei medesimi conventi (ACP 200/4-7). CP Anagni settembre 1317: nella lista dei priori assolti, che sembra data integralmente, non è presente quello fiorentino (ACP 203/26-30).

9 luglio 1318 Angelo da Tivoli

Monastero San Iacopo a Ripoli, monacazione di Bandecca chiamata suor Mattea, e di Tinga chiamata suor Filippa, figlie di Lapo Alfani del popolo San Michele dei Visdomini. «Actum apud dictum monasterium presentibus testibus fr. Agnolo de Tibure priore fratrum Predicatorum SMN de Florentia et fr. Bene  .   .  de populo Sancti Florentie, fr. Iohanne Aldobrandini et fr. Bartolo de Foraboschis de ord. fratrum Predicatorum predictorum ac fr. Lapo Martini converso prediciti ordinis et fratrum ad hec vocatis» (ASF, Corporaz. relig. soppr. da Pietro Leop. [=CRS], S. Iacopo a Ripoli 3 n° 113a; anche ib. n° 113b del medesimo giorno).

Nella lista dei priori assolti in CP Firenze settembre 1318 non compare quello fiorentino (ACP 206/5‑9).

Angelo da Tivoli studente in filosofia naturale a Perugia 1295, assegnato allo studio parigino 1301, a Tivoli in febbraio 1304, lettore sentenziario a Firenze 1305, predicatore generale 1311, lettore a Perugia 1313, † 1322-26.  (ACP, 122/5, 141/17, 155/8, 182/23, 188/18; AFP 1967, 206, 237; 1984, 157-58).

18 aprile 1319 Angelo da Tivoli

Vicende dell’eredità di Neri di Piero di Guardi: «Item quod in anno Domini MCCC°XVIIII°, indictione secunda, die XVIII mensis aprelis, dominus fr. Angelus de Tibure prior conventus Florentie fratrum Predicatorum SMN et domina Ghita predicta, non obstante quod dictus fr. Pace debitum humane carnis exsolverit et quod dictus guardianus fratrum Minorum per inibitionem constitutionum papalium dicatur se non posse intromictere..., volentes in parte tunc exequi in dicta esecutione contenta, ad instantiam et rogatum dicte domine Guardine et ibiden present(is)..., declaraverunt fore pauperes Christi fratres Predicatorum de dicto conventu Florentie ecclesie SMN» (ASF, Corporaz. relig. soppr. dal gov. fr. 102 n° 105, f. 12v).

24 dicembre 1319 Tancredi dei Beccari da Orvieto

Chiesa SMN 24.XII.1319, testi «fr. Iohanne Falchi, fr. Uberto de Querciuola, fr. Lotterio de Ubaldinis, fr. Gratia et fr. Ardingo de Ardingis». «Pateat quod infrascripte domine de Penitentia, que pinzochere vulgariter appellantur, de ordine sive habitu fratrum Predicatorum, constitute in presentia mei Uguiccionis notarii, (...) solitam regulam resumpserunt refecerunt et reformaverunt dicentes se velle ipsam observare et ad illam observandam teneri sicut hattenus tenebantur, necnon renuntiationem ipsius regule olim per eas vel aliquas earum factam, scriptam per ser Feum Lapi notarium, voluerunt esse cassam et nullius valoris et pro non facta haberi et teneri. Quarum dominarum hec sunt nomina»: segue lista nominale di 145 donne dell’ordine della Penitenza dell’abito dei frati Predicatori (ASF, NA 3143 (già B 2129), ff. 15v-16v).

Subito dopo, medesimi luogo giorno e testi: «Fr. Tancredi de Urbeveteri prior fratrum capituli et conventus Florentie ordinis Predicatorum dixit et protestatus fuit quod in officio et negotio seu regimine dictarum dominarum se intromictere intendit in quantum non sit contra ius et constitutiones fratrum predictorum, aliter non» (ib. f. 16v).

Nel CP Firenze 1318 fr. Tancredi risulta priore in Santa Maria sopra Minerva di Roma (ACP 215/31-32).

«Fr. Tancredus de Becchariis... fuit prior urbevetanus, romanus in utroque conventu in Urbe, quam etiam Florentie» (Cr Ov ed. 115).

4 agosto 1321 Tancredi da Orvieto

Chiesa SMN 4.VIII.1321: «fr. Tancredus de Urbeveterio de ordine Predicatorum prior fratrum capituli et conventus Florentie dicti ordinis» (ASF, NA 3143, f. 60v); segue lacuna in bianco, senza indicazione alcuna del negozio legale. Rubrica al margine sinistro: «delegatio abbatis Sancti Pancratii». Una cedola (bozza di redazione notarile) è annessa alla carta del registro notarile e rilegata al dorso del fascicolo. Dice: «fr. Tancredus... [come sopra] impeditus etc. commisit voces et vices suas quas habet ex commissione sibi facta a summo pontifice in questione illorum de Cerreto in quantum potest etc. (?  ?) in nullum sibi postea preiudicium gravetur in dominum abbatem monasterii Sancti Pancratii de Florentia ».

In ASF, NA 3143, f. 38r-v, 30 ottobre «pontificatus Iohannis pape XXII anno iiij°. Iacobus et Iohannes clerici florentini», figli emancipati di Niccolò [di Marito di messer Iacopo] del Cerreto, nominano procuratori «ad impetrandum a domino nostro papa... licteras... gratiam vel iustitiam continentes»; e ib. NA 3143, f. 57r (7.III.1320/1) i medesimi nominano procuratore loro padre Niccolò «ad presentandum licteras domino preposito florentino».

5 novembre 1321 Tancredi da Orvieto

Capitolo SMN 5.XI.1321: «fr. Tancredi de Urbeveteri de ordine Predicatorum prior fratrum capituli et conventus Florentie eiusdem ordinis» e frati capitolari nominano procuratore fr. Ranieri degli Scolari per vendere talune proprietà appartenenti all'ospizio di San Casciano, proprietà del covento fiorentino; seguono lunghe formule di procura a tutti gli atti legali inerenti alla transazione (ASF, NA 3143, ff. 69r-70v).

30 dicembre 1321 Tancredi da Orvieto

Capitolo SMN 30.XII.1321: «fr. Tancredi de Urbeveteri ordinis Predicatorum prior capituli et conventus Florentie» e frati capitolari nominano procuratori per acquistare mutuo di fiorini d'oro 500 (ASF, NA 3143, ff. 76v-78r); per trattare questioni di proprietà relative agli ospizi di Figline e San Casciano, nonché al casolare del fu messer Gualtieri da Ganghereto (ib. ff. 78r-79r).

20 marzo 1322 Tancredi da Orvieto

Capitolo SMN 20.III.1321/2: fr. Giovanni di Bindo da Campiglia OP del distretto di Pisa, asserendo «se maiorem 14 annis esse et ipsam etatem excessisse et esse quasi etatis 15 annorum, fecit professionem in dicto ordine in manibus fratris Tancredi de Urbeveteri prioris fratrum Predicatorum dicti conventus Florentie in hac forma et sub hiis verbis: Ego fr. Iohannes facio professionem et promicto obbedientiam Deo et beate Marie et beato Dominico et tibi fratri Tancredo priori conventus Florentie, vice fratris Hervei magistri ordinis Predicatorum et successorum eius, secundum regulam beati Augustini et institutiones ordinis fratrum Predicatorum quod ero obediens tibi tuisque successoribus usque ad mortem. Rogans me Uguiccionem notarium quod de predictis conficiam publicum instrumentum» (ASF, NA 3143 (già B 2129), f. 89r).

Cf. A.H. Thomas, La profession religieuse des Dominicains. Formule, cérémonies, histoire, AFP 39 (1969) 5-52. S. Tugwell, Dominican Profession in the thirteenth century, AFP 53 (1983) 5-52. AFP 54 (1984) 31-33.

16 aprile 1325 Niccolò di Tello da Signa

Vicende dell’eredità di Neri di Piero di Guardi: «Die vero presenti [16.IV.1325], cum dicta domina Guardina mortua sit iam sunt duo menses,... et volentes fr. Niccholaus prior dicti conventus fratrum predictorum de Florentia et domina Ghita ea omnia sicud debent» in conformità alla volontà della donatrice, procedono alla vendita e alla distribuzione del ricavato (ASF, Corporaz. relig. soppr. dal gov. fr. 102 n° 105, f. 13r; la data è a inizio dell’atto, f. 12r: «MCCCXXV, indictione 8a, die XVI aprelis»).

Fr. Niccolò di Tello da Signa (1286-1330) «fuit prior florentinus, aretinus et etiam eugubinus» (Cr SMN  n° 259; poco oltre: «in orationibus assiduus, in quibus lacrimis perfundebatur», non «in orationibus assiduus ingentibus lacrimis perfundebatur» di ed.).

3 agosto 1325 Niccolò da Signa

Vicende dell’eredità di Neri di Piero di Guardi: «MCCCXXV, indictione 8a, die III augusti. Cum ex forma distributionis dudum facte per fr. Niccholaum nunc priorem capituli et conventus fratrum Predicatorum de Florentia et d. Ghitam, fìliam olim d. Guardine uxoris olim d. Cardinalis de Tornaquincis, viduam uxorem olim Branche de Scalis...» (ASF, CRS, 102 n° 105, f. 13v).


Priorati dalla data sconosciuta

Iacopo Rubaconte del Casentino († ante 1279): «fuit prior florentinus» (Cr SMN  n° 8).

Ottavante dei Nerli († ante 1279): «fuit prior in conventu florentino» (Cr SMN  n° 10).

Gherardo del popolo SMN (1234-1288): «fuit prior florentinus et in pluribus conventibus» (Cr SMN  n° 140); ma quanto in corsivo è giunta tardiva.

Le due date croniche, qui e in seguito, indicano entrata in religione e decesso.

Iacopo da Monte Carelli (1264-1289): «fuit pluries supprior et prior florentinus, et existens prior in conventu urbevetano, ubi gratiosus erat, obiit ibidem M°CC°LXXXIX°» (Cr SMN  n° 144); quanto in corsivo è giunta interlineare tardiva.

Nevaldo da Petroio (1270-1296): «prior et etiam supprior in conventu florentino» (Cr SMN  n° 158).

Remigio dei Girolami (1267-1319): «fuit... prior florentinus» (Cr SMN  n° 220).

Riccoldo da Monte di Croce: BNF, CS, C 8.1173, f. 185rRiccoldo da Monte di Croce (1267-1320): «Florentie, ubi prior et supprior fuerat,... ad requiem pertransivit» (Cr SMN  n° 222). Nel 1316, come vuole Necr. I, 315, II, 603, non v’è posto per il priorato di Riccoldo, tanto più che in quel medesimo anno il CP lo punisce rimovendolo dal convento fiorentino e privandolo per un anno d’ogni diritto attivo e passivo nelle elezioni (ACP 200/9-20).

Nicola di Brunaccio da Perugia (1255-1322): «fuit lector... florentinus in studio generali legens ibidem annis tribus ... Fuit nichilominus prior pistoriensis, perusinus, urbevetanus et florentinus» (Cr Pg ff. 37v-38r).

Ambrogio dei Rinuccini († 1334): «Fuit... prior in conventibus florentino, lucano...» (Cr SMN  n° 272). Sarebbe stato priore, secondo Necr. I, 343, II, 603, nel 1320 fino al 1323. Senza titolo di priore appare in una transazione conventuale del 16.III.1321 (ASF, NA 3143 (già B 2129), f. 57v: 16.III.1320/1) e - per ironia della sorte - il 5.XI.1321 è tra i frati capitolari convocati dal priore Tancredi da Orvieto (ASF, NA 3143, ff. 69r-70v).


Antonio Panella, Storia di Firenze, Firenze 1984 (la ed. Firenze 1949), p. 40, parla di fr. Ruggeri dei Calcagni († 1250-60 ca.): «priore di S. Maria Novella»; l’autore deve aver contaminato l’ufficio inquisitoriale con quello priorale. Nessuna testimonianza d’un priorato fiorentino di fr. Ruggeri (Cr SMN  n° 14; AFP 54 (1984) 263-64).



finis

precedente successiva