precedente successiva

Chiesa San Domenico di Arezzo

Luca di Ventura da Arezzo OP

fl. 1338 ss, maestro in teologia 1369, † 1405-07 ca.


Orlando da Città di Castello OP, fl. 1305-1355

Emilio Panella OP

San Domenico di Fiesole, dicembre 2018

Arezzo

ë

 Cosimo d'Arezzo

MOPH = «Monumenta Ordinis Fratrum Praedicatorum Historica»


Città di Castello 1338: fra Luca d'Arezzo studente di logica

Capitolo provinciale Prato 1338: «Ponimus studium in logicalibus:... Item in conventu castellano ubi leget fr. Damianus de Aretio, cui assignamus studentes fratres... et Lucam de Aretio» (MOPH XX, 298/21, 299/22, 300/3).

Città di Castello 1339: studente di logica

Capitolo provinciale Arezzo 1339: «Ponimus studium logice:... In conventu castellano ubi leget fr. Nicolaus de Castello, cui assignamus studentes fratres... Lucam Aretinum» (MOPH XX, 311/25, 312/22-25).

Lucca 1340: studente di logica

Capitolo provinciale Pisa 1340: «Ponimus studium logice:... In conventu lucano ubi leget fr. Petrus Iacobucii de Spoleto, cui assignamus studentes fratres Lucam de Arecio, ...» (MOPH XX, 324/19-21).

Gubbio 1341: studente di logica

Capitolo provinciale Perugia 1341: «Ponimus studium logice:... Item in conventu eugubino ubi leget fr. Paulus Mariani de Spoleto, cui adsignamus studentes fratres... et Lucam de Arezio» (MOPH XX, 335/34, 336/21-25).

Pistoia 1344: lettore ovvero insegnante di logica

Capitolo provinciale Orvieto 1344: «Ponimus studium in logicalibus:... In conventu pistoriensi ubi leget fr. Lucas de Aretio, cui adsignamus studentes fratres...» (MOPH XX, 357/1.7-8).

Orvieto 11 settembre 1355: capitolo dei priori conventuali della provincia Romana per recuperare beni dovuti ai rispettivi conventi; fra Luca è priore di San Domenico d'Arezzo

Convento San Domenico di Orvieto, 11 settembre 1355. Documento di notevole interesse. Capitolo dei priori conventuali della provinvia Romana (non il più comune capitolo conventuale), convocato dal provinciale fr. Pietro degli Strozzi da Firenze in occasione del capitolo provinciale d'Orvieto 1355 (cf. P.-Th. Masetti, Monumenta et antiquitates veteris disciplinae Ordinis Praedicatorum, Romae 1864, I, 326) per trattare specifica materia patrimoniale: diritti dei rispettivi conventi sui beni di fr. Orlando da Città di Castello, deceduto (ex-frate?). Totale 28, di cui 27 priori, assente quello pistoiese; 28 sono i conventi della provincia Romana tra 1345 (Priverno) e 1406-09 (Fiesole); assente Cagliari, passato tra 1333 e 1338 alla provincia d'Aragona.

M. Rossi Caponeri - L. Riccetti, Chiese e conventi degli ordini mendicanti in Umbria nei sec. XIII-XIV. Archivi di Orvieto, Perugia 1987, p. 128 § 4.19.28 (omette per omeoteleuto ordinis civitatis Castelli, fr. Petrus prior loci dicti, nn. 13-14; non legge pipernensis, n° 27). Testo controllato su riproduzione fotografica di Tav. VI. Carta sciolta inserita nel registro notarile; le molteplici correzioni o giunte di natura compositiva la fanno ritenere bozza notarile in fase di messa a punto legale. Non fa parola del quorum legale. Inserisco numerazione seriale dei frati. L'aretino fra Luca è priore di San Domenico d'Arezzo (n° 12).

«Priores ordinis Predicatorum Romane provintie convocati a capitolo ad sonum campanelle dicti conventus more solito de mandato religiosi et sapientis viri fr. Petri de Stroççis de Florentia dicti ordinis Predicatorum provincialis... In quo quidem capitulo interfuerunt priores infrascripti videlicet: 1) in primis dictus fr. Petrus provincialis, 2) fr. Çenobius [= Zanobi Cinghietti da Firenze, † 1365] prior loci dicti ordinis civitatis Florentie, 3) fr. Iohannes prior loci dicti ordinis civitatis Senarum, 4) fr. Nicholaus [= Cr Ps n° 233prior loci dicti ordinis civitatis pisane, 5) fr. Hericus [? = Nerius?] prior loci dicti ordinis civitatis urbevetane, 6) fr. Ubaldus prior loci dicti ordinis civitatis Perusii, 7) fr. Michalenus(?) prior loci dicti ordinis civitatis lucane, 8) fr. Benedictus prior loci dicti ordinis serreçanensis, 9) fr. Leonardus prior pratensis, 10) fr. Francischus prior Sancti Miniati, 11) fr. Antonius prior loci Sancti Geminiani, 12) fr. Luces prior loci dicti ordinis civitatis Aretii13) fr. Iohannes prior loci dicti ordinis civitatis Castelli, 14) fr. Petrus prior loci dicti ordinis civitatis Chortone, 15) fr. Iohenalis prior loci dicti ordinis Mevanie, 16) fr. Ugolinus prior loci dicti ordinis civitatis Agubii, 17) fr. Egidius prior loci dicti ordinis civitatis Fulginei, 18) fr. Iordanus prior loci dicti ordinis civitatis spoletane, 19) fr. Iohannes prior loci dicti ordinis civitatis reatine, 20) fr. Genti<lis> prior loci dicti ordinis civitatis Narnie, 21) fr. Francischus prior loci dicti ordinis civitatis Tuderti, 22) fr. Angelus prior loci dicti ordinis civitatis Viterbii, 23) fr. Bartholomeus prior Sancte Marie super Minervam, 24) fr. Florius prior Sancte Savine, 25) fr. Robbertus prior loci dicti ordinis civitatis tiburtine, 26) fr. Mannus prior civitatis Ananie, 27) fr. Iacobus prior pipernensis et 28) fr. Petrus prior terrecinensis,… unanimiter et concorditer, nullo ipsorum discrepante, fecerunt… procuratores… religiosos viros fratrem Berardinum Francisci et fr. Tomam Mactei de Urbeveteri ordinis supradicti… et fr. Lucam Chellis de civitate Senarum present(es)… ad petendum exigendum et recepiendum pro dicto ordine et conventibus predictorum priorum… omnem quantitatem pecunie et rerum relict(am) et debit(am) quacumque de causa… massime omnes res et pecuniam(?) relict(as) conventui urbevetano, et cuilibet alio dicti ordinis, olim per fr. Orlandum de Civitate Castelli olim dicti ordinis, et spetialiter quodam depositum factum per dictum fr. Orlandum Nardutio de Montepolitiano, et de receptis finem et refut(ationem) faciendum cum omnibus clausulis consuetis…».

..\cronica2\orvie74.htm

fra Orlando, o Orlanduccio, da Città di Castello (prov. Perugia) OP: nel 1305 assegnato studente di logica antica (Isagoge di Porfirio, Divisioni e Topici di Boezio, Categorie e Interpretazione di Aristotele, Summule logicales di Pietro Ispano) nel convento Santa Sabina di Roma (MOPH XX, 158/10; unico ricorso negli atti dei capitoli provinciali). Tra i frati capitolari del convento di Cortona, 7.VIII.1312 e 7.I.1324 (fr. Orlanducio de Civitate Castelli): «Archivum Fratrum Praedicatorum» 35 (1965) 113. Suo decesso in Orvieto(?), poco prima del 11 settembre 1355, secondo il documento surriportato.

Arezzo 31 gennaio 1362

Arch. di Stato di Firenze, Notar. antecos. 10915 [già G 837], f. 27r (Arezzo 31.I.1362): «Actum Aretii in domo mei Guidonis notarii (...), presentibus religiosis viris fratre Lucha olim Venture et fratre Francischo Aquisti de Aretio, ordinis fratrum Predicatorum seu sancti Dominici, testibus. Gualduçius olim domini Ranaldi de Albergottis et Iohannes eius filius, aretini cives de porta Burgi», prendono a prestito 50 fiorini d'oro da Domato del fu Nanni dei Guasconi da Arezzo. 

■ Dalle altre testimonianze del medesimo Notar. antecos. 10915 risulta che lo stile cronologico usato in Arezzo era "a Nativitate" (= inizio anno 25 dicembre).

Firenze 1364: lettore biblico

Capitolo generale Magdeburg (Germania) 1363: «Assignamus ad legendum in conventu florentino fr. Nicholaum Muscini de conventu neapolitano provincie Sicilie. Pro anno vero sequenti, quantum nostra interest, fr. Cornelium de Pistorio; ad legendum vero bibliam ibidem fr. Lucam de Arecio» (MOPH IV, 401/1-4).

Viterbo 18 agosto 1369: conseguito da poco il magistero in Firenze, fra Luca d'Arezzo ottiene dal papa immunità e privilegi consueti ai maestri in teologia

Arch. Segreto Vaticano, Reg. Vat. 259, f. 87r (Urbano V, Viterbo 18.VIII.1369): «Dilecto filio Luce de Aretio ordinis fratrum Predicatorum professori, magistro in theologia, salutem. Exigit tue devocionis sinceritas... quod nos, tuis in hac parte supplicibus inclinati, tibi - q(uonia)m ut asseris - in studio florentino precedente ad hoc examine rigoroso ac servatis solemnitatibus in talibus servari consuetis, absque aliquo privilegio sedis apostolice speciali in facultate theologica magisterii honorem recepisti, quod tu ut melius vacare valeas studio literarum in Ordine tuo, omnibus et singulis graciis privilegiis libertatibus et immunitatibus ut et gaudere valeas quibus fratres ipsius Ordinis qui in studio parisiensi in eadem facultate magisterii honorem receperunt et inibi actu regunt ut et gaudere consuerverunt..., concedimus de dono gratie specialis (...). Datum Viterbii, XV kalendas septembris, pontificatus nostri anno septimo».

Tra 1370 e 1377: libro delle "Concordanze bibliche" prestato a fra Luca e recuperato dal priore provinciale

Archivio di Stato di Perugia, Corporaz. relig. soppr., S. Domenico, Miscell. 66 <Liber privilegiorum provincie Romane ordinis Predicatorum>. Membr., 228 x 163, ff. 105. Libro avviato nel secondo/terzo decennio del Trecento, ma ben presto cresce per addizione di materiale catalogistico e documentario, in sussidio al governo dei provinciali. Qui di seguito testo relativo a fra Giovanni da Orvieto (del rione San Giovenale), provinciale in carica 1370-1377.

[22.XII.1370] «Ego fr. Iohannes de Sancto Iuvenali de Urbeveteri recepi a reverendo patre fr. Helia magistro Ordinis literas confirmationis in priorem provincialem Romane provincie die xxij mensis decembris anno Domini M°ccc°lxx°. De libris vero qui in sequenti folio scripti sunt, nullum inveni nec habui» (f. 5v, attuali righi 10-14).

Segue uno spazio di rigo in bianco, e la medesima mano interviene di nuovo, qualche tempo dopo:

«Ego fr. Iohannes supradictus, prior provincialis, recepi infrascriptos libros ad provinciam Romanam pertinentes videlicet:

- Unam bibliam parvam et parvi valoris.

- Unum breviarium antiquum.

- Unum missale parvum in quo est officium misse notatum.

- Concordantias biblie quas habebat fr. Lucas de Aretio sub pignore» (f. 5v, righi 15-21).

sub pignore: libro sotto pignoramento, ovvero ripreso forzatamente perché non restituito da fra Luca entro i tempi concordati?

Cf. Un vademecum dei provinciali romani (secoli xiv-xv), «Memorie domenicane» 28 (1997) p. 397 e nota 161.

Lucca 1382

Conventuale in San Romano di Lucca 6.II.1382, «Lucas de Aretio»: A.F. Verde - D. Corsi, La «Cronaca» del convento domenicano di S. Romano di Lucca, «Memorie domenicane» 21 (1990) pp. 377-378 n° 11.

1388-1389: fra Luca d'Arezzo nominato maestro reggente della città dove risiede la curia romana («regens curie»)

Dai registri del maestro generale Raimondo da Capua OP: «Item die dicta [= 25.III.1387] praedictum magistrum Bartholomaeum [= Bartholomaeum Dominici de Senis] fecit regentem curiae».

«Item die dicta [= 27.II.1388] substituit magistrum Lucam de Aretio magistro Bartholomaeo Dominici; et in casu quo magister Bartholomaeus impediretur quod non plus regeret, tunc eundem magistrum Lucam fecit simpliciter regentem curiae» («Archivum Fratrum Praedicatorum» 12 (1942) 51 note 128-129; da MOPH XIX, 67 n. 53; 74 n. 127).

Il giorno 15 gennaio 1390 viene nominato il successivo «regens curie»: «Archivum Fratrum Praedicatorum» 12 (1942) 52 n. 130.

1405-1407 circa

Fra Luca d'Arezzo muore tra 1405 e 1407: «Archivum Fratrum Praedicatorum» 22 (1952) 200 (volume non disponibile nella Bibl. di SD di Fiesole; testo da ricontrollare).

 

finis!


precedente successiva